Étienne de Francheleins (Stephanus de Franchelens), châtelain, pour la châtellenie de Saint-Trivier-de-Courtes et revenus de Bevet, du 30 avril 1297 au 16 mai 1298

France, Archives DĂ©partementales de la CĂ´te-d'Or, cote B9942 - 9

Pour citer ce document:

Frédéric Chartrain, avec la collaboration de Alain Kersuzan, Nils Mantilleri et Jean-Michel Poisson, Compte d'Étienne de Francheleins (Stephanus de Franchelens), châtelain, pour la châtellenie de Saint-Trivier-de-Courtes et revenus de Bevet, du 30 avril 1297 au 16 mai 1298, Lyon - Avignon, CIHAM-Editions, 2020 (Documents comptables des Etats de Savoie, XIIIe - XVe s.)

Afficher / masquer les images   Afficher / masquer la table des rubriques   Masquer la linéation Voir l'analyse du rouleau
[peau 20]

Prologue


[l. 1] Computus domini Stephani de Franchelens (1) Aujourd’hui Francheleins., militis, castellani Sancti Triverii, ab ultima die mensis aprilis,
[l. 2] anno Domini Mo CCo nonagesimo septimo, usque ad diem veneris post Adcensionem(2) Pour Adscensionem. Domini, sexdecima die mensis maii, anno nonagesimo octavo,
[l. 3] videlicet de uno anno et sexdecim diebus, receptus apud Cambariacum(3) Aujourd’hui Chambéry (Savoie). per An¬dream de Voyrone(4) Aujourd’hui Voiron (Isère). in presentia domini Nicholay de Billens (5) Aujourd’hui Billens, cne de Billens-Hennens (canton de Fribourg, Suisse). Sur Nicolas de Billens, voir la notice de Bernard Andenmatten dans le Dictionnaire historique de la Suisse : http://www.hls-dhs-dss.ch/textes/f/F43738.php et
[l. 4] magistri Petri

frumentum


[l. 5] idem reddit computum de X meyters frumenti receptis de firma decime Sancti Triverii hoc anno in frumento de II cupis receptis de exitu molendini
[l. 6] de stagno, deducta tertia(6) Nous lisons ici tercia, recognicionibus, servicium, negociis, que nous transcrivons – puisque la convention d’édition prescrit dans ce cas l’usage généralisé de la graphie classique – tertia, recognitionibus, servitium, negotiis. parte quam ibi percipit Anglicus pro custodia molendini – et respondet minus solito quia rota molendini fuit
[l. 7] delacerata(7) de / lacerata et pro eo quod dictum stagnum fuit piscatum de V meyters receptis de firma molendini de Selvinia (8) Aujourd’hui Servignat. finita in Carniprivio,
[l. 8] anno nonagesimo septimo(9) Le mardi 18 février 1298 (nouveau style). de exitu decime chall cellararii et decime della Chaneya (10) Écrit dellachaneya. Aujourd’hui Chanée, cne de Courtes. nichil hoc anno in frumento(11) Écrit infro. de VIXX
[l. 9] VIII meyters IIII cupis receptis in castellania Sancti Triverii de redditu er lunatione per annum de III cupis receptis de Peroneto Tiaut
[l. 10] pro eodem – et non est in extenta de coponagio, leyda et chacipollaria respondet infra in firmis


[l. 11] summa : VIIXX IIII meyters III cupe frumenti — et remanent

siligo


[l. 12] idem reddit computum de LXXIIII meyters III cupis siliginis receptis de firma decime Sancti Triverii in siligine hoc anno, excepta
[l. 13] decima minutorum bladorum quam percipit hospitale Sancti Triverii de V cupis receptis de exitu taschiarum mansi Rafinorum(12) Voir Raffin sur la carte de Cassini de Saint-Trivier-de-Courtes. hoc anno
[l. 14] de IIII cupis receptis de exitu dicti molendini de stagno de XIX meyters receptis de firma molendini de Salviniaco(13) Aujourd’hui Servignat. finita in
[l. 15] Carniprivio, anno nonagesimo septimo(14) Le mardi 18 février 1298 (nouveau style). de I cupa recepta de exitu decime cellerarii hoc anno de II cupis receptis de decima prepositi
[l. 16] della Chaneya (15) Écrit dellachaneya. Aujourd’hui Chanée, cne de Courtes. hoc anno de IIIIXX XVI(16) Pour nonaginta sex. meyters receptis in dicta castellania de redditu, prepositura et gaytia per annum


[l. 17] summa : IXXX XI meyters III cupe siliginis — et remanent

avena


[l. 18] idem reddit computum de XV meyters III cupis avene receptis de firma decime Sancti Triverii hoc anno de decima prepositi, cellerarii
[l. 19] et taschiarum mansi Rafinorum, nichil hoc anno in avena, ut dicit de XX VI meyters V cupis receptis in dicta castellania de red¬ditu
[l. 20] et prepositura per annum de III cupis receptis de Peroneto Tyaut de redditu, qui non est in extenta de XIIII meyters III cupis
[l. 21] dimidia receptis apud Curciacum(17) Aujourd’hui Curciat-Dongalon. pro parte domini de redditu per annum de VIXX VIII meyters II cupis receptis in dicta castellania de
[l. 22] lunatione per annum de VI meyters receptis de dictis Lo Fillatrons (18) Écrit lofillatrons. et Laurentio de Vitria (19) Aujourd’hui Vitriat, cne de Curciat-Dongalon. et Hugone de Clapuys (20) Toponyme non identifié. , qui aforestati(21) Voir Godefroy, vol. 8, p. 42, s. v. aforester, mod. afforester : " concéder un droit d’usage dans une forêt, dans une garenne, donner le droit d’y mener paître les bêtes ".
[l. 23] sunt in nemore domini d’Arnay (22) Écrit darnay. usque ad festum beati Iohannis(23) Il est écrit ici Johannis, Johanne, Johanni, Johanneta, Johannetam, Johannino, Jacobo, Jacobi, Jacobus, mais il a été convenu par le comité d’édition de réserver l’emploi du j aux termes vernaculaires. Bapthiste(24) Pour Baptiste., anno nonagesimo octavo


[l. 24] summa : IXXX XI meyters IIII cupe dimidia avene de quibus
[l. 25] libravit ad expensas unius equi domini comitis morantis ibidem a die martis ante dominicam qua cantatur Letare Ierusalem (25) Écrit en abrégé ielrm ! usque ad diemnote diplomatiquediem : ajouté en interligne. martis
[l. 26] post Penthecosten, anno nonagesimo octavo, videlicet per undecim septi¬manas : XXII meyters avene et restant :
[l. 27] VIIIXX VIIII meyter (26) Le singulier est dans le texte original. IIII cupe dimidia avene — et remanent

panes


[l. 28] idem reddit computum de XVII panibus receptis in dicta castellania de redditu per an¬num de IX panibus dimidio receptis apud Curtiacum(27) Dans le Dictionnaire topographique du département de l’Ain, on voit, dès 950, les formes Curtiacum et Curciacum alterner dans les chartes de Cluny. La plus récente attestation de Curtiat, pour l’actuel Curciat, fournie par Édouard Philippon date de 1790. pro parte domini per annum


[l. 29] summa : XXVI panes dimidius — venduntur ut infra

galline


[l. 30] idem reddit computus de IIIC gallinis receptis in dicta castellania de redditu et consue¬tudine hoc anno


[l. 31] summa : IIIC galline — venduntur ut infra

fenum


[l. 32] idem reddit computum de VIII charratis feni receptis de exitu mansi Rafinorum et vi¬gulti(28) Pour virgulti. domini hoc anno


[l. 33] summa : VIII charrate feni

trosse feni


[l. 34] idem reddit computum de LXXII trossis feni receptis in dicta castellania de redditu per annum — venduntur ut infra

cera


[l. 35] idem reddit computum de LXXIII libris cere receptis in dicta castellania de gardis et recognitionibus hoc anno


[l. 36] summa : LXXIII libre cere — et remanent

ferraria


[l. 37] de ferraria non computat quia non fuerunt ibi ferrarii

obolus auri


[l. 38] idem reddit computum de I obolo auri recepto de Stephano Guillaudi de garda per an¬num — venditur ut infra

vinum


[l. 39] idem reddit computum de III assinatis(29) Pour asinatis. vini receptis de exitu treliarum vilgulti(30) Pour virgulti. domini(31) La rédaction primitive a été raturée. in vindemiis, anno nonagesimo septimo


[l. 40] summa : III asinate vini

denarii census


[l. 41] idem reddit computum de XVI libris XIIII solidis II denariis parisiensium receptis de redditu in dicta castellania per annum ut in computo precedenti de VIII denariis
[l. 42] receptis de Humberto Laurenti et fratribus suis pro eodem de II solidis receptis de Humberteto de Bosco pro eodem de VIII denariis receptis de Guillermo de
[l. 43] Chichineres pro eodem de VI solidis VIII denariis receptis de Stephano Porterii et filio Humberti Goutru pro eodem de CVII solidis VI denariis
[l. 44] receptis apud Curciacum pro parte do¬mini de XL solidis receptis de Iohanne della Varena (32) Écrit dellavarena. et aliis pareriis suis pro vavra Mayso¬neyra pro
[l. 45] parte domini de VII solidis receptis de Hugone Pinol pro eodem de III solidis IIII denariis receptis de Guillermo Chrispinout pro eodem de V solidis receptis de
[l. 46] filio Stephani Putout pro rebus del Parchet sibi albergatis de novo pro tanto de II solidis receptis de Ponceto(33) On avait d’abord écrit Ponceti, et la terminaison est raturée. Vialeti pro quibusdam
[l. 47] rebus sibi dimissis per dominum comitem


[l. 48] summa : XXV libre IX solidi parisiensium

recognitiones et garde

(34) recognitiones / et garde


[l. 49] idem reddit computum de VIII libris parisiensium receptis de hominibus Montis Me¬rule(35) Aujourd’hui Montmerle, cne de Lescheroux, ancienne chartreuse. de gardis per annum, que levantur in Nativitate Domini, videlicet de quolibet
[l. 50] foco duodecim denarii parisiensium, et sic valet aliquando plus aliquando minus de VIII libris VIII solidis VI denariis receptis in dicta castellania de gardis
[l. 51] et recognitionibus per an¬num ut in computo precedenti


[l. 52] summa : XVI libre VIII solidi VI denarii parisiensium

tallie


[l. 53] idem reddit computum de XL libris parisiensium receptis de hominibus talliabilibus domini receptisnote diplomatiquereceptis : ajouté en interligne. in dicta castellania ad missericordiam(36) Pour misericordiam., et levantur in anno duobus
[l. 54] terminis, videlicet in Carniprivio et festo beati Bertholomei


[l. 55] summa : XL libre parisiensium

firme


[l. 56] idem reddit computum de LXXIII solidis IIII denariis parisiensium receptis de firma furni Sancti Triverii finienda in festo beati Iohannis Bapthiste, anno
[l. 57] nonagesimo(37) no / nagesimo octavo de XLII libris VIII(38) On avait d’abord écrit XIII, et le nombre a été raturé. solidis IIII denariis receptis de Iohanne Sanon de firma leyde et copona¬gii Sancti Triverii finita in festo
[l. 58] beate Agathes, anno nonagesimo septimo(39) Le mercredi 5 février 1298 (nouveau style)., et tunc data fuit ad firmam Iohanni Englico per unum annum pro quadraginta una libris sex
[l. 59] solidis octo denariis parisiensium de XII libris receptis de firma chacipollarie Sancti Triverii finita in vigilia Pasche, anno nonagesimo
[l. 60] septimo, sumpto millesimo in Pascha(40) Le samedi 5 avril 1298 (nouveau style). de IIII libris receptis de firma blaerie Sancti Triverii finita in festo beati Bertholomei, anno
[l. 61] anno[sic] nonagesimo septimo de XII libris receptis de firma blaerie et chaci¬pollarie(41) Pour chacipollerie. de Cormo (42) Aujourd’hui Cormoz. finienda in festo beati Iohannis Bapthiste,
[l. 62] anno nonagesimo octavo de VIII libris receptis de medietatenote diplomatiquemedietate : ajouté en interligne. firme(43) On avait d’abord écrit firma, mais la dernière lettre a été effacée et corrigée. blaerie et chaci¬pollarie de Buysiroles (44) Aujourd’hui Buisserolle, cne de Varenne-Saint-Sauveur (Saône-et-Loire). et de Tageyset (45) Aujourd’hui Tagiset, cne de Sainte-Croix (Saône-et-Loire). finita in
[l. 63] festo beati Iohannis Bapthiste, anno nonagesimo septimo, et de alia medietate computavit(46) Ces cinq mots ont remplacé une rédaction précédente, qui a été effacée. in computo precedenti de VIII libris receptis de
[l. 64] medietate eiusdem firme finiende in festo beati Iohannis Bapthiste, anno nonagesimo octavo, et tunc debetur tantumdem de XXVI solidis
[l. 65] VIII denariis receptis de firma blaerie de Curciaco pro parte domini finita in festo beati Bartholomei, anno nonagesimo septimo de X solidis
[l. 66] receptis de paysonagio nemoris d’Arnay (47) Écrit darnay. pro parte domini de LIII solidis IIII denariis receptis de paysonagio nemoris de Chamandrey (48) Écrit ici Chanandrey par inadvertance, ce toponyme reprend sa forme habituelle à la ligne suivante. Au¬jourd’hui Chamandray, cne de Cormoz, ou Le Bois de Chamandre, cne de Foissiat.
[l. 67] de XXXVII solidis receptis de teysis domorum Sancti Triverii, que levantur in octabis Penthecostes(49) Pour Pentecostes. de exitu nemoris de Chamandrey mortui(50) mor / tui
[l. 68] et d’Arnay nichil computat(51) On a écrit computa, puis ajouté le t final dans l’interligne supérieur., quia dominus inhibuit quod nichil scinderetur in dictis nemoribus


[l. 69] summa : IIIIXX XVI libre XIII solidi VIII denarii parisiensium

laudes et vende


[l. 70] idem reddit computum de XX solidis parisiensium receptis de Bernardo Raschet, de Pri-vaios (52) Vraisemblablement Privage, cne de Saint-Julien-sur-Reyssouze., pro laudibus et vendis rerum emptarum a liberis Aymonis, fratris sui,
[l. 71] pretio sex librarum tresdecim solidorum et quatuor denariorum parisiensium de IIII solidis receptis de Ponceto della Rueta (53) Écrit dellarueta. pro iure et partagio quod habet Guillermo della
[l. 72] Rueta
(54) del / larueta, frater suus, in manso della Rueta vendito eidem Ponceto pretio viginti sex solidorum octo denariorum de XXVI solidis VIII denariis receptis de Stephano Channel (55) chan / nel
[l. 73] et fratribus suis pro rebus emp¬tis a dicta Bruna, filia quondam Bernardi Channel, pretio octo librarum de III solidis receptis de Iohanneta, relicta
[l. 74] al Gros (56) Écrit algros. pro quittatione sibi facta per Iohannetam, filiam quondam a Donguczon (57) Écrit adonguczon. pretio viginti solidorum parisiensium de XII denariis receptis de Guillermo Perroudini
[l. 75] pro novem denariis parisiensium census sibi venditis a Guioneto delles Chavanes (58) Écrit delleschavanes. pretio novem solidorum parisiensium de III solidis receptis de Guioto Coytous pro
[l. 76] rebus adquisitis a dompno Petro Croysart pretio viginti solidorum parisiensium de VI solidis receptis de Perraudo Cusin pro laudibus et vendis rerum emptarum
[l. 77] a Io¬hanne Margaron et eius uxore pretio quadraginta solidorum de XII solidis receptis de Ste¬phano La Quilli (59) Écrit laquilli. pro laudibus et vendis rerum emptarum a dicto Gras
[l. 78] Buel et eius uxore pretio quatuor librarum de XVI solidis receptis de dicto Stephano pro rebus emptis de Iohanne Margaron pretio centum sex solidorum octo
[l. 79] denariorum


[l. 80]summa : IIII libre XI solidi VIII denarii parisiensium

introgia, perquisita, escheyte, inventa

(60) introgia per / quisita eschoyte / in venta


[l. 81] de introgiis, perquisitis, escheytis et inventis nichil

complainte


[l. 82] idem reddit computum de XL libris parisiensium receptis de burgensibus Sancti Triverii pro subsidio facto domino pro dote solvenda Margarite, filie sue


[l. 83] summa : XL libre parisiensium

banna


[l. 84] idem reddit computum de VI libris XIII solidis IIII denariis parisiensium receptis de Galtero della Varena (61) Écrit dellavarena. pro banno furti de XX solidis receptis de filio Perroudi Juglerot (62) iugle / rot
[l. 85] pro banno sanguinis de LIII solidis IIII denariis receptis de Iohanne Ranerii pro eo quod quoddam supertunicale et quoddam capucium qui sibi committebantur ad
[l. 86] reddendum Hugoni Graterii non reddiderat ut debuisset sed de hiis usus fuerat de LXVI solidis VIII denariis receptis de dicto Refranart pro banno
[l. 87] furti de XXVI solidis VIII denariis receptis de Humberto Goutru pro seysina fracta de XX solidis receptis de dicto Bertin pro eodem de XL solidis receptis de
[l. 88] Bernardo Vetos pro eodem de X solidis receptis de Benedicta de Nancia (63) Aujourd’hui Nanciat, cne de Saint-Nizier-le-Bouchoux. pro banno adulterii de LX solidis receptis de Morelleto deuz Chaneys
[l. 89] quia adcusabatur male cepisse de maeria de XX VI solidis VIII denariis receptis de Stephano della Chardeneri (64) Écrit dellachardeneri. pro fractura seysine de
[l. 90] XX solidis receptis de Guillermo Lorent pro banno sanguinis de X solidis receptis de Iohannino Ty¬baudot quia dixerat cuidam quod erat latro
[l. 91] de XII solidis receptis de Bernardo Rangoys pro banno furti de XXVI solidis VIII denariis receptis de Stephano de Ronjon (65) Écrit ronion. Aujourd’hui Ronjon, cne de Cormoz. quia custodie¬rat animalia
[l. 92] sua de nocte in faveria(66) Voir Godefroy, vol. 3, p. 737, s. v. faviere, " champ de fèves ". aliena de XIII solidis IIII denariis receptis de Laurentio de Mastrinia (67) Aujourd’hui Matrignat, cne de Saint-Nizier-le-Bouchoux. quia male cepit, ut dicebatur, de nemore
[l. 93] d’Arney de XL solidis receptis de Guillermo Chalviat quia male ceperat, ut dicebatur, quemdam cutellum de XL solidis receptis de dicto Upet quia
[l. 94] celaverat ius domini de XIII solidis IIII denariis receptis de Guioneto Germanat quia male inposuerat(68) Pour imposuerat. sociis suis sinbolum(69) Pour symbolum. Vraisemblablement, dans ce contexte, " Ă©cot ". in taberna
[l. 95] de XIII solidis IIII denariis receptis de dicto Marcellat quia ceperat quemdam sacum salis et eum non reddiderat de XIII solidis IIII denariis receptis de quadam
[l. 96] muliere quia fecerat sanguinem cuidam mulieri de XX solidis receptis de Bernardo Bercat pro banno sanguinis de XL solidis receptis de Guillermo
[l. 97] Pilleti pro banno furti de XIII solidis IIII denariis receptis de Stephano Guillaudi quia vocaverat quamdam mulierem " veterem hereticam " de XXXIII solidis
[l. 98] IIII denariis receptis de Stephano Polen quia adcusabatur male ce¬pisse quamdam vangam de XL solidis receptis de filio Iocerandi et filio Humberti
[l. 99] Testtu quia verberaverant de nocte filium Aymonardi de XXVI solidis VIII denariis receptis de Stephano Putouz pro seysina fracta de XX solidis receptis
[l. 100] de filio Iohannis Guitart pro banno sanguinis de XIIII solidis recep¬tis de dicto Jacout et eius filio, qui adcussabantur(70) Lire accusabantur. male cepisse de nemore
[l. 101] Peroneti de Fuysiaco(71) Aujourd’hui Foissiat. de XIII solidis IIII denariis receptis de dicto Pancer quia adcusabatur quamdam mulierem verberase(72) Lire verberasse. de XX solidis receptis de Pofeto,
[l. 102] filio Thome Charreton, quia adcusabatur quamdam mulierem ultra voluntatem eius carnaliter cognovisse


[l. 103] summa : XL libre XI solidi IIII denarii parisiensium, deductis quatuor libris octo solidis pro parte castellani, capientis
[l. 104] in libra duos solidos

clame


[l. 105] idem reddit computum de XL solidis receptis de minutis clamis per iddem(73) Lire idem. tempus


[l. 106] summa : XL solidi parisiensium

[peau 21] (74) Les trois premières lignes de la peau sont restées blanches.

herba


[l. 1] idem reddit computum de IIII libris parisiensium receptis de herba pratorum delles co¬munes de Buysiroles hoc anno


[l. 2] summa : IIII libre parisiensium

corvagium


[l. 3] idem reddit computum de LX libris parisiensium receptis de corvagio castellanie Sancti Triverii, de hiis que recepit de dicto corvagio usque ad presentem
[l. 4] diem, et iniunctum est ei quod id quod remanet ad recuperandum de dicto corvagio ipse recuperet — quod qui¬dem corvagium levat et recuperat
[l. 5] magister Hugo Cusers, qui debet recuperare illud quod restat ad recuperandum et inde computare — et levatur dictum corvagium de quolibet
[l. 6] bove seu vaca habentibus unum annum et supra existentibus in dicta castellania et de qualibet equa seu roncino habente unum annum et
[l. 7] supra quatuor denarii parisiensium

summa : LX libre parisiensium

leva Pontis d’Entz

(75) leva pontis / dentz


[l. 8] idem reddit computum de XXVI libris XIII solidis IIII denariis parisiensium receptis de leva Pontis de Entz(76) Aujourd’hui Pont-d’Ain. in dicta castellania, et levatur pro quolibet iugo bovum
[l. 9] in dicta castellania quatuor denarios parisiensium et pro uno bove duo denarios parisiensium et pro foco quolibet in quo non sunt boves quatuor denarios parisiensium


[l. 10] summa : XXVI libre XIII solidi IIII denarii parisiensium

venditiones


[l. 11] idem reddit computum de XX solidis VIII denariis parisiensium receptis de viginti sex panibus et dimidio venditis ut supra pro tanto de LXXV solidis receptis
[l. 12] de trescentum(77) Pour trecentis. Une rédaction antérieure a été effacée. gallinis venditis ut supra, qualibet gallina tribus denariis parisiensium de LXXII solidis receptis de sexaginta duodecim trossis feni
[l. 13] venditis ut supra, qualibet trossa vendita duo¬decim denariis parisiensium de VI solidis receptis de uno obolo auri vendito ut supra pro tanto


[l. 14] summa : VIII libre XIII solidi VIII denarii parisiensium


[l. 15] summa recepte : IIIC LX V libre XIIII denarii parisiensium



[l. 16] Computus eiusdem castellani de exitibus Belli Visus(78) Aujourd’hui Bevet, cne de Beaupont. per supradictum tempus de quo computat

frumentum


[l. 17] idem reddit computum de I quartallo dimidio frumenti recepto de Guillermo Masuer de redditu per annum de III quartallis dimidio receptis de medietate firme molendini
[l. 18] Belli Visus finita(79) Il faudaitt lire finite et finiende, car ces mots déterminent firme et non medietate. Logique et grammaire sont mieux respectées dans la recette de seigle. in festo Omnium Sanctorum, anno nonagesimo septimo, et de alia medietate computavit in computo precedenti de IIII quartallis receptis de medietate
[l. 19] firme dicto¬rum molendinorum finienda in Nativitate Domini, anno nonagesimo octavo, et tunc de¬betur tantumdem de exitu molendini de Cropet (80) Aujourd’hui Croppet, cne de Beaupont. nichil, quia
[l. 20] nundum est refectum dic¬tum molendinum

summa : IX quartalli frumenti — et remanent

siligo


[l. 21] idem reddit computum de XII quartallis dimidio siliginis receptis de medietate firme dicti molendini Belli Visus finite in festo Omnium Sanctorum, anno nonagesimo
[l. 22] septimo, et de alia medietate computavit in computo precedenti de XIII quartallis re¬ceptis de medietate firme dicti molendini Belli Visus finiende
[l. 23] in Nativitate Domini, anno nonagesimo octavo, et tunc debetur tantumdem de XXIII quartallis receptis de lunatione per annum


[l. 24] summa : XL VIII quartalli dimidius siliginis — et remanent

avena


[l. 25] idem reddit computum de III quartallis dimidia cupa avene receptis de redditu Belli Visus per annum


[l. 26] summa : III quartalli dimidia cupa avene — et remanent

galline


[l. 27] idem reddit computum de XXI gallinis receptis apud Bellum Visum de redditu et consuetudine per annum


[l. 28] summa : XXI galline — venduntur ut infra

denarii


[l. 29] idem reddit computum de XI solidis parisiensium receptis in dicta villa de redditu per annum de VIII libris receptis ibidem de tallia hoc anno de VIII
[l. 30] libris receptis de firma blaerie et chacipollarie(81) Pour chacipollerie. Belli Vissus(82) Lire Visus. finienda in festo beati Iohannis Bapthiste, anno nonage¬simo octavo


[l. 31] summa : XVI libre XI solidi parisiensium

banna - clame - laudes

(83) banna clame / laudes. La rubrique introgia et inventa n’a pas été jugée nécessaire.


[l. 32] de bannis, clamis et laudibus que obvenerunt computavit supra in computo Sancti Tri¬verii de introgiis et inventis(84) Écrit in ventis. nichil per
[l. 33] dictum tempus

venditiones


[l. 34] idem reddit computum de V solidis III denariis parisiensium receptis de viginti una gallinis venditis ut supra, qualibet gallina vendita tribus denariis parisiensium


[l. 35] summa : V solidi III denarii parisiensium


[l. 36] summa recepte huius computi : XVI libre XVI solidi III denarii parisiensium
[l. 37] summa recepte duorum computorum : IIIC IIIIXX I libre XVII solidi V denarii parisien¬sium

arreragium


[l. 38] idem reddit computum de VIIXX IIII libris IIII solidis XI denarii parisiensium receptis de remanentia computi sui precedentis


[l. 39] summa recepte cum arreragio predictorum computorum : VC XXVI libre II solidi IIII denarii parisiensium

de quibus
[l. 40] pro domibus castri Sancti Triverii et pro domo in qua reponitur fenum do¬mini recoperiendis : VIII solidos parisiensium pro ponte quo itur ad viridarium
[l. 41] aptando : VI solidos in stipendiis viginti quatuor operariorum facientium piesones(85) Voir Glossaire de la construction, p. 74, s. v. piesona, " pieso : fossé, tranchée de fondation ". ab aula domini usque ad muros clausure castri et piesones(86) pieso / nes
[l. 42] duorum pilarum que sunt prope pontem versus vilgultum(87) Pour virgultum. : XVI solidos pro treliis vigulti(88) Pour virgulti. domini putandis et trellandis(89) Voir Godefroy, vol. 8, p. 37, s. v. treillier, " treillisser, grillager "., perticis et
[l. 43] maeria emptis ad idem et carreagio ipsarum, ut in particulis : LIX solidos IIII denarios parisiensium pro dicta trellia fossoranda mense martii, anno
[l. 44] nonagesimo(90) On a Ă©crit no / nonagesimo. septimo : X solidos pro dicta trellia vindemianda : II solidos VI denarios una domo locata della Curvilli pro blado domini
[l. 45] reponendo(91) repo / nendo, quod non poterat poni in castro propter nova edificia que ibi fiunt : XX solidos pro solerio dicte domus plastrando(92) Voir Godefroy, vol. 6, p. 205, s. v. plastrir, " enduire de plâtre ". et hostiis(93) Pour ostiis. dicte
[l. 46] domus aptandis et una sera ibidem posita : II solidos VIII denarios in pane dato bubulcis qui apportaverunt et carreaverunt virgas
[l. 47] pro grangia domini iuxta castrum clau¬denda : XX denarios sex balistis finis de cornu ad duos pedes et una balista fina de cornu(94) cor / nu
[l. 48] ad turnum emptis apud Castillionem de corcinis(95) Pour corsinis. de mandato Petri de Monte Meliano(96) Aujourd’hui Montmélian (Savoie)., clerici presentis ad computum, et portatis apud Sanctum
[l. 49] Triverium, et rema¬nent ibi penes castellanum : IX libras VI solidos VIII denarios parisiensium in septem balistis domini aptandis et cordis factis
[l. 50] de novo in ipsis balistis, que remanent ibidem penes castellanum : X solidos in quater viginti(97) Écrit quaterviginti. doliis factis de novo de mandato domini comitis,
[l. 51] ut dicit, quolibet existente de quatuor pedibus de longitudine, carreagio, fuste ad opus dictorum doliorum et stipendiis duodecim viginti carpentariorum
[l. 52] operantium(98) On avait d’abord écrit operentium, et le mot est raturé. in dictis doliis tempore vindemiarum, quolibet capiente per diem viginti denarios parisien¬sium, et viginti octo faysis(99) Pour fayssis. circulorum emptis ad idem
[l. 53] preter circulos factos de nemore domini, et viminibus emptis ad idem(100) Écrit adidem., et carreagio dictorum circulorum : XXV libras IIII solidos
[l. 54] VI denarios parisiensium — de quibus doliis tradidit et deliberavit Iacobo de Secuysia(101) Aujourd’hui Susa (Torino). : XXIIII vayssela(102) Voir Godefroy, vol. 8, p. 137, s. v. vaissel, " tonneau ". À défaut d’indication fournie par le texte lui-même, on optera pour le genre neutre de vasculum, mot classique d’où provient celui-ci. seu dolia, per
[l. 55] litteram ipsius Iacobi de recepta quam red¬dit – que quidem dolia duxit dictus Iacobus apud Pontem Vele pro vino domini ibidem reponendo
[l. 56] — item tradidit et deliberavit dictus castellanus Hugoni(103) L’initiale est raturée, comme si l’on avait hésité sur le nom. Medici et dompno Guillermo Iosteti, incurato de Buella(104) Aujourd’hui Buellas., pro vino domini de Treforcio(105) Aujourd’hui Treffort, cne de Treffort-Cuisiat. reponendo apud
[l. 57] Treforcium, per litteras dicti dompni Guillermi et dicti Hugonis de recepta, quas reddit : LVI dolia pro prandio dato hominibus apportantibus servitium domini tertia die Nativi¬tatis Domini : VII solidos in prato domini secando, fenando et recolligendo : VI solidos
[l. 58] in stipendiis Roberti, Anglici custodientis equum(106) Écrit equm. domini apud Sanctum Triverium per undecim septimanas, ut supra in avena, capientis per diem octo denarios viennensium :
[l. 59] XXX IIII solidos II denarios parisiensium pro ferratura dicti equi per dictum tempus : XVI denarios in stipendiis ipsius castellani pro se, duobus clientibus et una gaytia(107) gay / tia,
[l. 60] per unum annum finitum ultima die mensis aprilis, anno nonagesimo octavo, pro viginti quin¬que libris viennensium scampsis ad parisienses denis otenis(108) Pour octonis. :
[l. 61] XVI libras XIII solidos IIII denarios parisiensium(109) Ce mot a remplacé une rédaction antérieure, qui a été effacée. idem libravit Beraudo de Vassaleuf (110) Aujourd’hui Versailleux. Beraud de Versailleux est mentionné à plusieurs reprises dans les notices de la Topographie historique du département de l’Ain, accessible par Gallica : p. 26, p. 131, p. 187, p. 274, p. 291, p. 338, p. 392., per litteras domini de man¬dato et litteras dicti Beraudi
[l. 62] de recepta, quas reddit, in quadraginta libris viennensium scampsis ad parisienses : XXVI libras XIII solidos IIII denarios
[l. 63] parisiensium idem li¬bravit domino comiti per manum Rosseti, clerici ipsius, per litteras ipsius domini et dicti Rosseti de recepta, quas reddit, in triginta
[l. 64] novem(111) no / vem libris octo solidis quatuor denariis vien¬nensium, scampsis viennensibus denisoctenis ad parisienses : XXVI libras V solidos VI denarios obolum
[l. 65] parisiensium idem libravit Viffredo de Chaneto, castellano Pontis Vallium(112) Aujourd’hui Pont-de-Vaux., de mandato Petri de Monte Meliano, clerici presentis ad computum, per
[l. 66] duo paria litterarum dicti Guiffredi de recepta, quas reddit, in decem octo libris viennensium : XII libras parisiensium(113) Ces trois mots ont remplacés une rédaction antérieure, qui a été effacée.
[l. 67] idem libravit Beraudo Vigerii, cui debentur per annum de feudo sibi facto super(114) On avait d’abord écrit sub, et le mot est raturé. talliis Sancti Triverii que fiunt in Carniprivio, per litteras ipsius de
[l. 68] recepta quas reddit : XXX solidos parisiensium
[l. 69] idem libravit Iohanni de Franchelens, pro stipendiis suis, moranti in cavalcata Viennesii per decem octo dies, capienti per diem octo solidos, pro sexaginta
[l. 70] duodecim(115) Pour septuaginta duos. solidis viennensium, per litteras domini Amblardi et magistri Petri de mandato et testimonio, quas reddit : XLVIII solidos parisiensium
[l. 71] idem libravit dompno Iohanni Floridi, de quibus idem dompnus Iohannes computavit, ut in computo ipsius pro hiis que receperat de burgensibus Sancti Triverii
[l. 72] pro subsidio facto domino per eos in sexaginta libris viennensium : XL libras parisiensium
[l. 73] idem li¬bravit eidem dompno Iohanni Floridi, de quibus idem dompnus Iohannes computavit, ut in computo ipsius pro leva facta in castellania Sancti Triverii pro ponte de Enz
[l. 74] faciendo ad Portum Nugon(116) Aujourd’hui Pont-d’Ain. Le Port Hugon (ou Nugon) est attesté prope Ambroniacum., in viginti libris viennensium : XIII libras VI solidos VIII denarios pari¬siensium
[l. 75] idem libravit dicto Roberto Anglico, garcioni domini custodienti equum ip¬sius, pro calciatura ipsius, et pro expensis ipsius et equi a Sancto Triverio
[l. 76] veniendo ad Burgetum(117) Aujourd’hui Le Bourget-du-Lac (Savoie). : VIII solidos VIII denarios parisiensium
[l. 77] idem libravit in stipendiis quinde¬cim hominum cum armis quos secum duxit ad mandatum ballivi in cursa que fuit ante La¬nef (118) Pour Laniacus, aujourd’hui Lagnieu, comme précédemment Vassaleuf pour Vassaliacus / Versailleux. die martis et die mercurii(119) Cette ligne a remplacé une rédaction antérieure, qui a été effacée.
[l. 78] ante Carniprivium novum et die mercurii sequenti per maio¬rem partem diei, per litteras dicti ballivi de mandato et de testimonio, quas reddit, in octo libris
[l. 79] viennensium : C VI(120) Une rédaction antérieure a été effacée. solidos VIII denarios parisiensium


[l. 80] summa expense, salarii et librate : IXXX IX libre II solidi VIII denarii parisiensium

et sic debet : IIIC XXX VI
[l. 81] libras XIX solidos VIII denarios parisiensium

[peau 22]
[l. 1] petit sibi allocari castellanus expensas factas in edificio castri per Miletum, cui data fuerunt in taschiam, et non habet litteram de
[l. 2] solutione nec de recepta dicti Milet item petit allocari palos emptos pro palicio faciendo circa vigultum, quod non
[l. 3] erat completum item petit allocari lapides emptos et scisos pro fenestris et uysiriis fa¬cien¬dis, que non erant facte
[l. 4] item petit allocari opera que debet facere in dicto castro Joffredus Barberius, carpentarius, ad taschiam, que opera nundum sunt completa item petit sibi allocari refectionem furni caronerie datam in taschiam filio magistri Lamberti et de VM
[l. 5] caronum positis in dicto furno refficiendo item petit sibi allocari expensas factas in recoperiendo grangiam de carroneria
[l. 6] item petit allocari expensas quas fecit cum genti¬bus cum armis apud Burgum(121) Aujourd’hui Bourg-en-Bresse. de mandato ballivi, ut dicit
[l. 7] iniunctum est castellano, sub pena quinquaginta librarum, ne faciat de cetero in negotiis domini drualiam(122) DRUAYLIA, Accessio, corollarium, Drouilles, … quod vulgo dicimus Pot de vin. — quod, si fecerit, dominus comes recuperabit
[l. 8] integre dictam penam



Notes

1 - Aujourd’hui Francheleins.
2 - Pour Adscensionem.
3 - Aujourd’hui Chambéry (Savoie).
4 - Aujourd’hui Voiron (Isère).
5 - Aujourd’hui Billens, cne de Billens-Hennens (canton de Fribourg, Suisse). Sur Nicolas de Billens, voir la notice de Bernard Andenmatten dans le Dictionnaire historique de la Suisse : http://www.hls-dhs-dss.ch/textes/f/F43738.php
6 - Nous lisons ici tercia, recognicionibus, servicium, negociis, que nous transcrivons – puisque la convention d’édition prescrit dans ce cas l’usage généralisé de la graphie classique – tertia, recognitionibus, servitium, negotiis.
7 - de / lacerata
8 - Aujourd’hui Servignat.
9 - Le mardi 18 février 1298 (nouveau style).
10 - Écrit dellachaneya. Aujourd’hui Chanée, cne de Courtes.
11 - Écrit infro.
12 - Voir Raffin sur la carte de Cassini de Saint-Trivier-de-Courtes.
13 - Aujourd’hui Servignat.
14 - Le mardi 18 février 1298 (nouveau style).
15 - Écrit dellachaneya. Aujourd’hui Chanée, cne de Courtes.
16 - Pour nonaginta sex.
17 - Aujourd’hui Curciat-Dongalon.
18 - Écrit lofillatrons.
19 - Aujourd’hui Vitriat, cne de Curciat-Dongalon.
20 - Toponyme non identifié.
21 - Voir Godefroy, vol. 8, p. 42, s. v. aforester, mod. afforester : " concéder un droit d’usage dans une forêt, dans une garenne, donner le droit d’y mener paître les bêtes ".
22 - Écrit darnay.
23 - Il est écrit ici Johannis, Johanne, Johanni, Johanneta, Johannetam, Johannino, Jacobo, Jacobi, Jacobus, mais il a été convenu par le comité d’édition de réserver l’emploi du j aux termes vernaculaires.
24 - Pour Baptiste.
25 - Écrit en abrégé ielrm !
26 - Le singulier est dans le texte original.
27 - Dans le Dictionnaire topographique du département de l’Ain, on voit, dès 950, les formes Curtiacum et Curciacum alterner dans les chartes de Cluny. La plus récente attestation de Curtiat, pour l’actuel Curciat, fournie par Édouard Philippon date de 1790.
28 - Pour virgulti.
29 - Pour asinatis.
30 - Pour virgulti.
31 - La rédaction primitive a été raturée.
32 - Écrit dellavarena.
33 - On avait d’abord écrit Ponceti, et la terminaison est raturée.
34 - recognitiones / et garde
35 - Aujourd’hui Montmerle, cne de Lescheroux, ancienne chartreuse.
36 - Pour misericordiam.
37 - no / nagesimo
38 - On avait d’abord écrit XIII, et le nombre a été raturé.
39 - Le mercredi 5 février 1298 (nouveau style).
40 - Le samedi 5 avril 1298 (nouveau style).
41 - Pour chacipollerie.
42 - Aujourd’hui Cormoz.
43 - On avait d’abord écrit firma, mais la dernière lettre a été effacée et corrigée.
44 - Aujourd’hui Buisserolle, cne de Varenne-Saint-Sauveur (Saône-et-Loire).
45 - Aujourd’hui Tagiset, cne de Sainte-Croix (Saône-et-Loire).
46 - Ces cinq mots ont remplacé une rédaction précédente, qui a été effacée.
47 - Écrit darnay.
48 - Écrit ici Chanandrey par inadvertance, ce toponyme reprend sa forme habituelle à la ligne suivante. Au¬jourd’hui Chamandray, cne de Cormoz, ou Le Bois de Chamandre, cne de Foissiat.
49 - Pour Pentecostes.
50 - mor / tui
51 - On a écrit computa, puis ajouté le t final dans l’interligne supérieur.
52 - Vraisemblablement Privage, cne de Saint-Julien-sur-Reyssouze.
53 - Écrit dellarueta.
54 - del / larueta
55 - chan / nel
56 - Écrit algros.
57 - Écrit adonguczon.
58 - Écrit delleschavanes.
59 - Écrit laquilli.
60 - introgia per / quisita eschoyte / in venta
61 - Écrit dellavarena.
62 - iugle / rot
63 - Aujourd’hui Nanciat, cne de Saint-Nizier-le-Bouchoux.
64 - Écrit dellachardeneri.
65 - Écrit ronion. Aujourd’hui Ronjon, cne de Cormoz.
66 - Voir Godefroy, vol. 3, p. 737, s. v. faviere, " champ de fèves ".
67 - Aujourd’hui Matrignat, cne de Saint-Nizier-le-Bouchoux.
68 - Pour imposuerat.
69 - Pour symbolum. Vraisemblablement, dans ce contexte, " Ă©cot ".
70 - Lire accusabantur.
71 - Aujourd’hui Foissiat.
72 - Lire verberasse.
73 - Lire idem.
74 - Les trois premières lignes de la peau sont restées blanches.
75 - leva pontis / dentz
76 - Aujourd’hui Pont-d’Ain.
77 - Pour trecentis. Une rédaction antérieure a été effacée.
78 - Aujourd’hui Bevet, cne de Beaupont.
79 - Il faudaitt lire finite et finiende, car ces mots déterminent firme et non medietate. Logique et grammaire sont mieux respectées dans la recette de seigle.
80 - Aujourd’hui Croppet, cne de Beaupont.
81 - Pour chacipollerie.
82 - Lire Visus.
83 - banna clame / laudes. La rubrique introgia et inventa n’a pas été jugée nécessaire.
84 - Écrit in ventis.
85 - Voir Glossaire de la construction, p. 74, s. v. piesona, " pieso : fossé, tranchée de fondation ".
86 - pieso / nes
87 - Pour virgultum.
88 - Pour virgulti.
89 - Voir Godefroy, vol. 8, p. 37, s. v. treillier, " treillisser, grillager ".
90 - On a Ă©crit no / nonagesimo.
91 - repo / nendo
92 - Voir Godefroy, vol. 6, p. 205, s. v. plastrir, " enduire de plâtre ".
93 - Pour ostiis.
94 - cor / nu
95 - Pour corsinis.
96 - Aujourd’hui Montmélian (Savoie).
97 - Écrit quaterviginti.
98 - On avait d’abord écrit operentium, et le mot est raturé.
99 - Pour fayssis.
100 - Écrit adidem.
101 - Aujourd’hui Susa (Torino).
102 - Voir Godefroy, vol. 8, p. 137, s. v. vaissel, " tonneau ". À défaut d’indication fournie par le texte lui-même, on optera pour le genre neutre de vasculum, mot classique d’où provient celui-ci.
103 - L’initiale est raturée, comme si l’on avait hésité sur le nom.
104 - Aujourd’hui Buellas.
105 - Aujourd’hui Treffort, cne de Treffort-Cuisiat.
106 - Écrit equm.
107 - gay / tia
108 - Pour octonis.
109 - Ce mot a remplacé une rédaction antérieure, qui a été effacée.
110 - Aujourd’hui Versailleux. Beraud de Versailleux est mentionné à plusieurs reprises dans les notices de la Topographie historique du département de l’Ain, accessible par Gallica : p. 26, p. 131, p. 187, p. 274, p. 291, p. 338, p. 392.
111 - no / vem
112 - Aujourd’hui Pont-de-Vaux.
113 - Ces trois mots ont remplacés une rédaction antérieure, qui a été effacée.
114 - On avait d’abord écrit sub, et le mot est raturé.
115 - Pour septuaginta duos.
116 - Aujourd’hui Pont-d’Ain. Le Port Hugon (ou Nugon) est attesté prope Ambroniacum.
117 - Aujourd’hui Le Bourget-du-Lac (Savoie).
118 - Pour Laniacus, aujourd’hui Lagnieu, comme précédemment Vassaleuf pour Vassaliacus / Versailleux.
119 - Cette ligne a remplacé une rédaction antérieure, qui a été effacée.
120 - Une rédaction antérieure a été effacée.
121 - Aujourd’hui Bourg-en-Bresse.
122 - DRUAYLIA, Accessio, corollarium, Drouilles, … quod vulgo dicimus Pot de vin.