Compte de Molier de La Gelière, châtelain, pour la châtellenie de Saint-André, du lundi 15 avril 1297 au mardi 15 avril 1298

France, Archives DĂ©partementales de la CĂ´te-d'Or, cote B9521 - 1

Pour citer ce document:

Alain Kersuzan et Frédéric Chartrain, avec la collaboration de Nils Mantilleri, Jean-Michel Poisson, et Marianne Ronot, Compte de Molier de La Gelière (Molarius de Geleria), châtelain, pour la châtellenie de Saint-André, du lundi 15 avril 1297 au mardi 15 avril 1298, Lyon - Chambéry, 2011 (Documents comptables des Etats de Savoie, XIIIe - XVe s.)

Afficher / masquer les images   Afficher / masquer la table des rubriques   Masquer la linéation Voir l'analyse du rouleau

Prologue

[peau 1]


[l. 1]Computus Molarii de Geleria castellani Sancti Andree(1) Pour Saint-André, cne de Neuville-sur-Ain. a quindecima
[l. 2] die intrantis mensis aprilis anno Domini Mo CCo nonagesimo septimo usque ad eandem[sic] diem anno nonagesimo
[l. 3] octavo(2) Du lundi 15 avril 1297 au mardi 15 avril 1298. videlicet de uno anno factus apud Chambayriacum et receptus per dominum Iohannem Floridi

frumentum


[l. 4] idem reddit computum de XXIX cartauz I bicheto et dimidio frumenti receptis de messe de Gravelles(3) Pour Gravelles, cne de Saint-Martin-du-Mont. ad mensuram
[l. 5] Ambroniaci hoc anno de XIII cartauz receptis de redditu per annum ad mensuram Chalomontis
[l. 6] ut in computo precedenti de II cartauz receptis ad mensuram Ambroniaci de hominibus prioris de Onciaquo
[l. 7] de guarda per annum de II cartauz et dimidio receptis apud Necuday(4) Pour Nécudey, cne de Pont-d’Ain. ad mensuram Ambroniaci de garda
[l. 8] per annum de II cartauz et dimidio receptis apud Necuday ad mensuram Ambroniaci de garda
[l. 9] per annum de quoponagio nichil in frumento
[l. 10] summa : XXXIIII cartal et dimidio[sic] bicheto ad mensuram Ambroniaci et XIII cartauz ad
[l. 11] mensuram Chalomontis — venduntur ut infra

siligonote diplomatiquesiligo : support détruit.


[l. 12] [idem] reddit computum de X cartauz siliginis receptis in dicta castellania de redditu per annum ad mensuram
[l. 13] [A]mbroniaci summa : X cartauz siliginis — venduntur ut infra

avenanote diplomatiqueavena : support détruit.


[l. 14] [idem] reddit computum de XIII cartauz avene receptis ad mensuram Chalomontis et de XXVII cartauz
[l. 15] [I bicheto] ad mensuram Ambroniaci receptis in dicta castellania de redditu per annum de I cartal recepto
[l. 16] … … … per idem tempus
[l. 17] summa : XIII cartauz ad mensuram Chalomontis et XXVIII cartauz I bichetus
[l. 18] ad mensuram Ambroniaci — venduntur ut infra

vinum


[l. 19] idem reddit computum de VIII sestariis vini receptis apud Gravelles de redditu per annum
[l. 20] summa : VIII sestaria vini — venduntur ut infra

fenum


[l. 21] idem reddit computum de VIII trosis feni receptis in dicta castellania de redditu per annum
[l. 22] summa : VIII trosis feni — venduntur ut infra

cera


[l. 23] idem reddit computum de XXVII libris cere receptis in dicta castellaia[sic] de guarda per annum ut in particulis
[l. 24] computi precedentis summa : XXVII libre cere — venduntur ut infra

galline


[l. 25] idem reddit computum de CI gallinis receptis in dicta castellania de redditu et consuetudine per annum
[l. 26] summa : CI gallinis — venduntur ut infra

ligna


[l. 27] idem reddit computum de VIII charratis lignorum receptis in dicta castellania de redditu seu guarda per annum
[l. 28] summa : VIII charrate — venduntur ut infra

denarii census


[l. 29] idem reddit computum de XLVII(5) On avait écrit XLVIII, mais le dernier chiffre a été effacé ; le montant des deniers aussi paraît avoir varié. solidis VI denariis viennensium receptis in dicta castellania de redditu par annum
[l. 30] summa : XLVII s. VI d. vien.

firme


[l. 31] idem reddit computum de XX solidis receptis de Aymone de Augusta de firma gagerie et blayerie de Gravelle
[l. 32] finita in festo beati Michaelis anno nonagesimo septimo(6) Le dimanche 29 septembre 1297. de leyda mercati nichil hoc anno de
[l. 33] XVIII solidis receptis de firma furni hoc anno de VIII solidis receptis de banno vini mense augusti de
[l. 34] II solidis receptis de linguis bovum et lumbis porchorum occisor[sic] in macello
[l. 35] summa : XLVIII s. vien.

taillienote diplomatiquetaillie : support détruit.


[l. 36] idem reddit computum de XI libris receptis de tailliis ad misericordiam in dicta castellania hoc anno
[l. 37] summa : XI lb. vien.

iudeinote diplomatiqueiudei : support détruit.


[l. 38] de iudeis nichil

pedagiumnote diplomatiquepedagium : support détruit.


[l. 39] idem reddit computum de VI libris VII solidis receptis de minuto pedagio quod levatur apud Pompierum(7) Pour Pampier, cne de Pont-d’Ain. hoc anno
[l. 40] et apud Fabricam(8) Probablement pour Le Farget, cne de Saint-Martin-du-Mont. de LX XVIII[sic] solidis receptis de duodecim razellis transeuntibus et descendentibus per aquam de Enz
[l. 41] deductis sex denariis quos percipit de cunsuetudine[sic] cacipullus Sancti Andree — clientes auctoritatis Sancti Andree solent capere de dicto pedagio decem et octo denarios : hic non capiunt et iniunctum est castellano ne ulterius
[l. 42] permittat eis capere nisi hostenderint se ius capiendi habere
[l. 43] summa : X lb. V s.

laudes et vende


[l. 44] idem reddit computum de VI solidisnote diplomatiquesolidis : ajouté en interligne. receptis de dicto Pontral pro domo empta de Rupho de Filiciaquo(9) Pour Féliciat, cne de Vonnas. quadraginta
[l. 45] solidorum
[l. 46] summa : VI s. vien.

banna


[l. 47] idem reddit computum de X solidis receptis de Petro de Maygnens quia pignoraverat auctoritate sua
[l. 48] de X solidis receptis de Renlens quia talaverat quasdam arbores de VIII solidis receptis de hominibus d’Oncia(10) On écrit doncia. quia
[l. 49] ceperant de nemore d’Oncia de X solidis receptis de munerio d’Oncia quia accusabatur emendasse unum bichetum
[l. 50] bladi perditum in molendino quem custodiebat de XX solidis receptis de quodam iudeo quia non solverat pedagium
[l. 51] de XIII solidis IIII denariis receptis de quodam alio iudeo qui non solverat similiter pedagium suum de XX solidis receptis de chacipolato
[l. 52] quia accusavit fratrem suum nec probavit intentionem suam de XX solidis receptis de Ramusio quia cepit
[l. 53] auctoritate sua quamdam gerbam panicii in domo patris sui contra voluntatem patris de X solidis
[l. 54] receptis de filia Stephano del Pont pro banno sanguinem de X solidis receptis de Guicharda uxore Troilliat pro banno sanguinem de
[l. 55] VI solidis receptis de uxore Morelli Roberti quia rapuit de manibus Stephane Cochetan unum pane malitiose

clame


[l. 56] de XI solidis IX denariis receptis de quatuor clamis obvenientibus per idem tempus
[l. 57] summa deducta parte castellani capientis duodecim denarios in libra : VII lb. II s. I d.

escheyte


[l. 58] idem reddit computum de XX solidis receptis de dicto Pecol in uno sestario frumenti qui obiit sine herede
[l. 59] summa : XX s. vien.

venditionesnote diplomatiquevenditiones : support détruit.


[l. 60] idem reddit computum de VIII libris XI solidis III denariis viennensium receptis de triginta quatuor quartalis et dimidia bicheti(11) On attendrait dimidio bicheto, mais le i final est bien lisible. On peut restituer dimidia bicheti, attesté au sens de medietate bicheti.
[l. 61] frumenti ad mensuram Ambroniaci venditis ut supra quolibet cartallo quinque solidis de LII solidis receptis de
[l. 62] de[sic] tresdecim quartalis frumenti ad mensuram Chalomontis venditis ut supra quolibet quatuor solidis de XL solidis
[l. 63] receptis de decem quartalis siliginis venditis ut supra quolibet quatuor solidis viennensium de LXXI solidis III denariis receptis de
[l. 64] viginti octo quartalis uno bicheto avene ad mensuram Ambroniaci venditis ut supra quolibet duobus solidis
[l. 65] sex denariis de XXVI solidis receptis de tresdecim quartalis avene ad mensuram Chalomontis venditis ut supra
[l. 66] quolibet duobus solidis de XXVI solidis receptis de octo sestariis vini venditis ut supra quolibet tribus solidis de
[l. 67] XXIIII solidis receptis de octo trosis feni venditis ut supra qualibet duobus solidis de LX XIIII solidis III denariis receptis
[l. 68] de viginti septem libris cere venditis ut supra qualibet duobus solidis novem denariis de XLII solidisnote diplomatiqueXLII solidis : biffé. (12) On avait écrit XL solidis, puis on a ajouté II, non sans difficulté, dans l’intervalle entre ces deux mots, avant de biffer la forme raturée pour la réécrire plus clairement. XLII solidis
[l. 69] I denario receptis de centum una gallina[sic] venditis ut supra qualibet quinque denariis de X solidis receptis de octo charratis
[l. 70] lignorum venditis ut supra pro tanto
[l. 71] summa : XXVI lb. XVI s. X d. vien.


[l. 72] summa totius : LXI lb. V s. V d.(13) On a omis de préciser viennensium.

de quibus in rafurno
[l. 73] quod fecit ad Pontem d’Enz sibi dato in tachiam per dominum comitem : XLVIII libras viennensium item pro sala et camera
[l. 74] domini induenda et dealbanda in tachiam datam Amedeo lathomo : LX XV solidos item in viginti teisiis
[l. 75] muri factis in clausuris veteribus de recepto a parte occidentali datis eidem in tachiam a domino et dantur
[l. 76] ei sexdecim solidis pro teisia : XVInote diplomatiqueXVI : biffé. XVI libras item pro pariete facto inter salam et camera[sic] domini pro ipso paletando
[l. 77] et torchando in tachiam : XXV solidos item in loquatione octo bestiarum aportantium aquam et terram ad opus
[l. 78] dicti parietis : VIII solidos item quatuor hominibus facientibus palos pro dicto pariete et pro duabus bestiis
[l. 79] aportantibus dictos palos : IIII solidos item tribus lattomum[sic] murantibus virgas thirannos et chivrones super
[l. 80] murum bassum dicte ale : IIII solidos VI denarios item sex manuperariis ministrantibus mortherium ad idem :
[l. 81] III solidos VI denarios item in loquagio unius asini aportantis arenam et lapidem ad idem : XII denarios item in quadraginta
[l. 82] asinatis scalcis
note diplomatiqueitem in quadraginta
[l. 82] asinatis scalcis : biffé.
item in quater viginti(14) On avait d’abord écrit viginta, qui est raturé. asinatis scalcis emptis per dominum qualibet duodecim denariis pro
[l. 83] faciendo scaminatasnote diplomatiqueendo scaminatas : support en partie détruit. et pro sala et camera domini induenda et dealbanda(15) On a écrit de albanda, séparant le préfixe du radical. et pro muratione supradictorum tirannorum
[l. 84] et virgarum : IIII libras item in portagio dicte scalcis : X solidos item in loquagio sexdecim
[l. 85] bestiarum aportantium harenam et petram pro dictis scaminatis : XVI solidosnote diplomatique XVI solidos : ajouté en interligne. item in viginti quinque operariis qui
[l. 86] chambrillaverunt cameram domini et planaverunt postes et fecerunt listellos, quorum quillibet[sic] capiebat decem
[l. 87] octo denariis in die : XXXVII solidos VI denarios in septem miliaribus scindularum ad opus fenestrarum francischarum
[l. 88] et aperficiendum(16) Ici, à l’inverse, il aurait fallu écrire ad perficiendum. quoperturam sale et pro recoperienda quoquina et domibus castri et dantur in tachiam pro quolibet miliari
[l. 89] duodecim solidos : IIII libras III solidos in septem miliaribus clavini ad opus sale fenestrarum quoquine et domorum
[l. 90] et pro camera domini chabrillanda et dantur de miliari tres solidi : XXVI solidos III denarios in uno miliari clavellorum
[l. 91] bordetorum pro dicta camera chabrillanda : IX solidos item triginta(17) On a voulu corriger en triginti, comme on avait corrigé plus haut viginta en viginti. quatuor carpentariis facientibus

[peau 2]
[l. 1] dictas fenestras francischas et quoperientibus eas et salam coquinam et domos capientibus decem octo
[l. 2] denarios in die : LI solidos item octo operariis ministrantibus pronote diplomatiquepro : biffé. dictis carpentariis latas et scindulas : IIII solidos
[l. 3] item in aptandis quinque balistis domini et incordandis et in mille quingentis(18) On avait écrit quingentum, peut-être sous l’influence de mille, mais on semble s’être avisé que le second mot, lui, était déclinable, et que ce neutre singulier ne pouvait pas exister : on a raturé la terminaison sans toutefois la corriger vraiment. flechonibus vel circa inpenandis(19) On relèvera à nouveau une tendance à transformer les préfixes en prépositions : in cordandis, in penandis, comme auparavant de albanda.
[l. 4] et carellis eorum limandis : XX solidos item pro octo umgonibus factis ad opus hostiorum et fenestrarum sale
[l. 5] et pro ponendo dictis enguonibus ad plumbum : V solidos VI denarios item pro domo furni de novo facta : IX solidos
[l. 6] item pro domo Guioneti de Sancto Germano lateranda : X solidos
[l. 7] summa : IIIIXX VIII lb. XV d. vien.

arreragium


[l. 8] idem libravit sibi ipsi que sibi debebantur de remanentia sui computi precedentis : VIXX XVI libras XV solidos III denarios

salarium


[l. 9] idem libravit sibi ipsi pro salario suo unius ani[sic] finiti supradicto(20) On a apparemment oublié de compléter le s initial d’un signe d’abréviation, mais le sens rend la lecture très vraisemblable. die aprilis pro se et quinque clientibus et quatuor
[l. 10] gaytiis et capit pro persona sua quindecim libras pro cliente septem libras pro gaytia centum solidos :(21) On avait commencé à écrire le montant, mais on a barré le L et l’on est passé à la ligne suivante.
[l. 11] LX X libras summa librate : CC VI lb. XV s. III d.


[l. 12] summa expense et librate : CC IIIIXX XIIII lb. XVI s. VI. d. vien.

et sic
[l. 13]debentur ei CC XXXIII libre XI solidi I denarius viennensium de quibus habuit et recepit
[l. 14] per manum domini Iohannis Floridi in fractura[sic] rafurni d’Enz : XXXVIII libras item habuit
[l. 15] de Bartholomeo Guioti pedagiatore Burgi in Breysia : VIXX libras viennensium summa : VIIXX
[l. 16] XVIII lb. et sic debentur ei finaliter LX XV libre XI solidi I deanrius viennensium
[l. 17] memorandum quod non computavit de VIII libris X solidis viennensium quas habuit de corsino de Burgo
[l. 18] pro tradendo Aymonino Guioti lathomo pro duabus caminatis faciendis in sala et camera
[l. 19] Sancti Andre[sic], quarum una facta est que sibi non cumputatur[sic] donec altera fiat, solvit ut
[l. 20] dicit de dicta summa centum solidos viennensium et solvet residuum lathomo cum venerit
[l. 21] ut dicit
[l. 22] item memorandum quod nichil computat de leva Pontis scilicet ut dicit prius quam de
[l. 23] castellania recedat inde computabit cum domino Iohanne Floridi
[l. 24] inhibitum est castellano sub pena quinquaginta librarum viennensium ne faciat
[l. 25] vel recipiat aliquas drulias : quod si fecerit exigeretur ab eo pena et nulla remissio
[l. 26] sibi fiat

[Verso:
[l. 27]summa : XXVI lb. XVI s. X d. LXII lb. V s. V d.
[l. 28]Revermont 1297(22)L’écriture pourrait dater de la fin du XVe siècle ou du début du XVIe siècle.
[l. 29]St. andré en revermont(23)Écriture moderne. ]
[Verso:
[l. 30]Computus Molarii castellani Sancti Andree aprimanote diplomatiqueaprima : biffé.
[l. 31] de anno nonagesimo septimo]


Notes

1 - Pour Saint-André, cne de Neuville-sur-Ain.
2 - Du lundi 15 avril 1297 au mardi 15 avril 1298.
3 - Pour Gravelles, cne de Saint-Martin-du-Mont.
4 - Pour Nécudey, cne de Pont-d’Ain.
5 - On avait écrit XLVIII, mais le dernier chiffre a été effacé ; le montant des deniers aussi paraît avoir varié.
6 - Le dimanche 29 septembre 1297.
7 - Pour Pampier, cne de Pont-d’Ain.
8 - Probablement pour Le Farget, cne de Saint-Martin-du-Mont.
9 - Pour FĂ©liciat, cne de Vonnas.
10 - On Ă©crit doncia.
11 - On attendrait dimidio bicheto, mais le i final est bien lisible. On peut restituer dimidia bicheti, attesté au sens de medietate bicheti.
12 - On avait écrit XL solidis, puis on a ajouté II, non sans difficulté, dans l’intervalle entre ces deux mots, avant de biffer la forme raturée pour la réécrire plus clairement.
13 - On a omis de préciser viennensium.
14 - On avait d’abord écrit viginta, qui est raturé.
15 - On a écrit de albanda, séparant le préfixe du radical.
16 - Ici, à l’inverse, il aurait fallu écrire ad perficiendum.
17 - On a voulu corriger en triginti, comme on avait corrigé plus haut viginta en viginti.
18 - On avait écrit quingentum, peut-être sous l’influence de mille, mais on semble s’être avisé que le second mot, lui, était déclinable, et que ce neutre singulier ne pouvait pas exister : on a raturé la terminaison sans toutefois la corriger vraiment.
19 - On relèvera à nouveau une tendance à transformer les préfixes en prépositions : in cordandis, in penandis, comme auparavant de albanda.
20 - On a apparemment oublié de compléter le s initial d’un signe d’abréviation, mais le sens rend la lecture très vraisemblable.
21 - On avait commencé à écrire le montant, mais on a barré le L et l’on est passé à la ligne suivante.
22 - L’écriture pourrait dater de la fin du XVe siècle ou du début du XVIe siècle.
23 - Écriture moderne.